Sprężarkownia to istotny element infrastruktury przemysłowej, odpowiadający za dostarczanie sprężonego powietrza do różnorodnych procesów technologicznych. Efektywność jej działania zależy od spełnienia szeregu wymagań dotyczących zarówno samego pomieszczenia, jak i warunków, w jakich pracują sprężarki. W artykule omówiono podstawowe typy sprężarkowni, wymogi techniczne stawiane przez producentów oraz przepisy prawne regulujące tę sferę.
Typy sprężarkowni i przepisy prawne
Sprężarkownie występują w trzech głównych formach, każda z nich charakteryzuje się odmiennymi właściwościami i przeznaczeniem:
- sprężarkownia w wydzielonym pomieszczeniu – najczęściej spotykana w zakładach przemysłowych, gwarantuje optymalne warunki pracy urządzeń oraz łatwość serwisowania;
- sprężarkownia kontenerowa – mobilna, umożliwiająca szybkie podłączenie do instalacji sprężonego powietrza, wykorzystywana często w miejscach o ograniczonym dostępie do odpowiedniej infrastruktury;
- wydzielony, zadaszony, ogrodzony obszar poza budynkiem – stosowany głównie tam, gdzie nie ma możliwości zorganizowania sprężarkowni w budynku, choć niesie ze sobą ryzyko problemów ze złymi warunkami atmosferycznymi.
Na potrzeby artykułu skupmy się na pierwszym, najpopularniejszym typie sprężarkowni.
Przepisy dotyczące sprężarkowni są zawarte w różnych aktach prawnych, jednak brak jest kompleksowych regulacji ściśle dedykowanych temu typowi pomieszczeń. Podstawowym dokumentem jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r., które określa warunki techniczne dla budynków i ich usytuowania. Sprężarkownię można klasyfikować jako pomieszczenie techniczne, w którym praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z obsługą maszyn. Tym samym takie pomieszczenie podlega zarówno przepisom BHP, co obejmuje kwestie związane z poziomem hałasu jak i zanieczyszczeń emitowanych do powietrza w pomieszczeniach technicznych.
Wymogi dla pomieszczeń ze sprężarkami
Oprócz regulacji prawnych istotne są również wymagania stawiane przez producentów sprężarek, które mają na celu zapewnienie długotrwałej i bezawaryjnej pracy urządzeń. Zawarte są one w dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR). Wymogi te można podzielić na kilka podstawowych kategorii, które dotyczą warunków eksploatacji oraz wymagań związanych z pomieszczeniem sprężarek.
Sprężarkownia – wymagania przestrzenne
Sprężarkownia musi spełniać określone wymagania dotyczące kubatury pomieszczenia, aby zapewnić bezpieczne i efektywne funkcjonowanie urządzeń. Zalecana minimalna kubatura pomieszczenia dla sprężarki o mocy 30-45 kW wynosi 25 m³. Jest to niezbędne, aby zagwarantować odpowiednią cyrkulację powietrza oraz umożliwić swobodny dostęp do sprężarki powietrza podczas prac serwisowych.
Podłoże powinno być nie tylko poziome, ale także wystarczająco nośne, by utrzymać ciężar sprężarki. Dodatkowo, w celu umożliwienia pełnego otwarcia paneli bocznych i dostępu do wszystkich elementów kompresora, zaleca się zachowanie odległości 1-1,5 metra z każdej strony urządzenia oraz 1,5 metra nad nim. Takie rozwiązanie nie tylko ułatwia serwis, ale również minimalizuje ryzyko uszkodzenia sprzętu.
Temperatura w sprężarkowni
Utrzymanie odpowiedniej temperatury w pomieszczeniu sprężarek to jeden z najważniejszych elementów bezpieczeństwa wpływających na ich niezawodność. Dopuszczalny zakres temperatur otoczenia zazwyczaj wynosi od 1°C do 40°C, przy czym niektóre sprężarki mogą pracować w temperaturach do 45°C. W przypadku spadku temperatury poniżej 1°C start sprężarki śrubowej może prowadzić do jej awarii i konieczne jest zastosowanie dodatkowego ogrzewania.
Wentylacja sprężarkowni
Tylko przy zapewnionej odpowiedniej wentylacji można być pewnym stabilnej pracy urządzeń oraz minimalizacji ryzyka przegrzania. Jeśli sprężarka nie ma systemu dostarczania powietrza zewnętrznego niezależnym przewodem, to sprawna wentylacja jest absolutnym priorytetem.
Pomieszczenie sprężarek powinno być wyposażone w odpowiednio zaprojektowane systemy wentylacyjne, które umożliwiają odprowadzanie ciepła powstającego podczas pracy sprężarek. Dobra wentylacja zapewnia też odprowadzanie wilgoci. Wloty i wyloty powietrza muszą mieć minimalną powierzchnię 0,55 m², co zapewnia odpowiednią wymianę powietrza w pomieszczeniu.
FAQ:
1. Czy sprężarkownia może być zlokalizowana na zewnątrz budynku?
Tak, sprężarkownia może być zlokalizowana na zewnątrz budynku, w specjalnie wydzielonym, zadaszonym i ogrodzonym obszarze. Jednak takie rozwiązanie wiąże się z wyzwaniami, takimi jak narażenie na zapylenie, niskie temperatury zimą oraz trudności w serwisowaniu urządzeń. W takich warunkach konieczne jest dodatkowe zabezpieczenie sprężarek oraz częstsze kontrole techniczne, aby zapobiec uszkodzeniom sprzętu.
2. Jakie są najczęstsze przyczyny awarii sprężarek w sprężarkowniach?
Najczęstsze przyczyny awarii sprężarek obejmują niewłaściwą konserwację, zanieczyszczenie powietrza zewnętrznego, nieodpowiednią wentylację oraz przegrzewanie się urządzeń. Regularne przeglądy techniczne, czyszczenie filtrów powietrza oraz zapewnienie stabilnych warunków pracy, takich jak odpowiednia temperatura i cyrkulacja powietrza, są kluczowe dla minimalizacji ryzyka awarii.
3. Do czego służy wentylacja awaryjna w sprężarkowni.
W niektórych branżach, np. medycznej lub farmaceutycznej wentylacja awaryjna stosowana jest w sytuacji powstania próżni, która mogłaby zasysać powietrze skażone drobnoustrojami pochodzącymi np. z wydzielin organizmu ludzkiego. Takie zabezpieczenie ma więc na celu przede wszystkim ochronę zdrowia obsługi.